De patiëntenorganisaties Long Covid Nederland en PostCovid NL publiceren het rapport ‘(On)zichtbaar ziek, zichtbaar onrecht’. Uit onderzoek onder 755 mensen met long covid blijkt dat hun klachten vaak onvoldoende erkend worden door het UWV.
42% van de respondenten vindt dat hun belastbaarheid (veel) te hoog is ingeschat, terwijl 1 op de 3 aangeeft dat de verzekeringsarts onvoldoende kennis had van long covid. De procedure wordt als zwaar belastend ervaren en leidt soms tot verslechtering van de gezondheid.
Volgens de organisaties is sprake van onrechtvaardige beoordelingen die leiden tot verlies van bestaanszekerheid. Ze doen concrete aanbevelingen om de WIA-beoordeling rechtvaardiger en deskundiger te maken en vragen hierover een gesprek aan met het ministerie van SZW, het UWV en de NVVG.
Klik hier om naar de pagina met het rapport te gaan.
Samenvatting van het rapport
(On)zichtbaar ziek, zichtbaar onrecht
Langdurig zieke mensen met long covid worden structureel tekortgedaan door het UWV
Mensen met long covid die zich tot het UWV wenden voor een WIA-uitkering, worden vaak niet serieus genomen en stuiten op onbegrip en fouten in de sociaal-medische beoordeling. Dat is de kern van het rapport “(On)zichtbaar ziek, zichtbaar onrecht”, dat in mei 2025 werd gepubliceerd door patiëntenorganisaties Long Covid Nederland en PostCovid NL. Op basis van ruim 750 ervaringen van patiënten, gecombineerd met analyses van eerdere onderzoeken en beleidsdocumenten, schetsen de auteurs een ontluisterend beeld van systematisch falen bij het beoordelen van arbeidsongeschiktheid bij long covid.
Gebrek aan kennis en erkenning
Een van de belangrijkste conclusies uit het rapport is dat verzekeringsartsen bij het UWV vaak onvoldoende kennis hebben van long covid. Klachten als post-exertionele malaise (PEM), het posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS), en het mestcelactivatiesyndroom (MCAS) worden onvoldoende herkend of ten onrechte als psychisch bestempeld. Ook medische informatie van behandelend specialisten wordt regelmatig terzijde geschoven. Dat leidt ertoe dat de functionele mogelijkheden van patiënten – zoals hoeveel uur per dag ze kunnen werken – verkeerd worden ingeschat.
Zo gaf 42% van de ondervraagden aan dat hun belastbaarheid (veel) te hoog werd ingeschat door het UWV. Dat heeft directe gevolgen: hoe hoger de ingeschatte belastbaarheid, hoe lager de arbeidsongeschiktheidsuitkering. In sommige gevallen werd zelfs geen enkele uitkering toegekend, omdat het UWV oordeelde dat betrokkene nog in staat zou zijn om volledig te werken – een conclusie die volgens de patiënten in schrijnend contrast staat met hun dagelijks functioneren.
Schade door belastbaarheidsonderzoeken
Het rapport laat zien dat de manier waarop belastbaarheidsonderzoeken worden uitgevoerd, schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Externe bureaus die door het UWV worden ingehuurd om de belastbaarheid van aanvragers te meten, hanteren methodes die niet zijn afgestemd op de specifieke beperkingen van mensen met long covid. Zo worden patiënten onderworpen aan intensieve fysieke en cognitieve tests, terwijl juist inspanning bij long covid tot ernstige terugval kan leiden. In sommige gevallen heeft dit geleid tot blijvende verslechtering van de gezondheid.
Structurele fouten en willekeur
Naast individuele fouten signaleert het rapport structurele tekortkomingen in het WIA-beoordelingssysteem. De toepassing van het duurzaamheidscriterium – een belangrijke factor voor de toekenning van een IVA-uitkering – blijkt willekeurig. In veel gevallen wordt geoordeeld dat herstel nog mogelijk is, terwijl wetenschappelijke studies aantonen dat slechts 3% van de long covid-patiënten volledig herstelt na twee jaar ziekte. Dit leidt tot onzekerheid, financiële problemen en uitsluiting van hypotheek- of leningmogelijkheden voor mensen die langdurig ziek zijn.
De administratieve lasten en lange wachttijden dragen verder bij aan de problematiek. Zo worden beslissingen vaak maanden te laat genomen, krijgen patiënten hun medische dossier niet op tijd toegestuurd, en is de communicatie traag en ondoorzichtig. In bezwaar- en beroepsprocedures worden patiënten frequent gebeld op onverwachte momenten, wat extra belastend is voor mensen die al met ernstige vermoeidheid en cognitieve klachten kampen.
Ervaringsverhalen vol wanhoop
Het rapport bevat zeventien aangrijpende ervaringsverhalen van mensen uit verschillende beroepsgroepen – van politieagenten en zorgverleners tot studenten en marketeers. Hun verhalen illustreren het systeemfalen in persoonlijke bewoordingen. Mensen beschrijven hoe ze na langdurige ziekte geconfronteerd werden met onbegrip, gebrekkige beoordelingen en zelfs sancties. Enkele voorbeelden:
- Een vrouw die gemiddeld 20 uur per dag in bed ligt, kreeg te horen dat ze 30 uur per week kon werken.
- Een ander werd verplicht om te re-integreren, ondanks dat ze bedlegerig is en medische apparatuur gebruikt om te ademen.
- Meerdere patiënten meldden dat het UWV medische adviezen van longartsen, neurologen en revalidatieartsen volledig negeerde.
Oproep tot actie
De organisaties achter het rapport doen concrete aanbevelingen. Ze pleiten onder andere voor:
- Verplichte bijscholing van verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen over long covid.
- Het serieus nemen van patiëntinformatie en ervaringen.
- Uniforme toepassing van het duurzaamheidsbeginsel om rechtsongelijkheid te voorkomen.
- Zorgvuldige en transparante onderbouwing van beoordelingen.
- Een verbod op belastende onderzoeken die niet wetenschappelijk onderbouwd zijn.
Daarnaast roepen Long Covid Nederland en PostCovid NL het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het UWV en de beroepsvereniging NVVG op tot een inhoudelijk gesprek over de noodzakelijke verbeteringen.
Vertrouwen in de overheid onder druk
De combinatie van medische onderschatting, administratieve willekeur en gebrek aan erkenning zorgt ervoor dat veel patiënten het vertrouwen in het UWV en in de overheid als geheel verliezen. De organisaties wijzen erop dat dit vertrouwen al onder druk stond door eerdere schandalen, zoals de toeslagenaffaire. Het huidige falen bij de beoordeling van long covid dreigt opnieuw een kwetsbare groep in de kou te zetten.
Het rapport “(On)zichtbaar ziek, zichtbaar onrecht” is dan ook niet slechts een aanklacht, maar een dringende oproep tot fundamentele hervorming van hoe ons systeem omgaat met chronisch zieken. Want zolang langdurig zieke mensen onterecht worden beoordeeld en afgewezen, is het onrecht niet alleen zichtbaar, maar ook onacceptabel.
